Boris Nikolayeviç YELTSİN


Rus Devlet ve Siyaset adami
Rus Devlet ve Siyaset adami

Rus kökenli bir çiftçinin ogludur. Insaat mühendisligi ögrenimi gördükten sonra, bir insaat isletmesinde idareci olarak vazife aldi. 1961'de Sovyetler Birligi Komünist Partisi'ne girdi. Parti içinde hizla yükselerek Sverdlovsk bölgesi parti birinci sekreterligine getirildi.

Mihail Gorbaçov'un Sovyetler Birligi devlet baskani olusundan hemen sonra Moskova'ya çagrildi. Nisan 1985'te Komünist Partisi Merkez Komitesine seçildi. Ekim 1985'te de Moskova Parti Teskilati Sefi oldu. Kisa zamanda kamuoyunun güvenini kazandi. Ayni zamanda Politbüro'ya da girdi. Yegor Ligaçev ile anlasmazliga düstü. 1987'de Gorbaçov tarafindan görevden uzaklastirildi. Subat 1988'de partiyle ilgili bütün yetkileri elinden alindi. Insaat bakan yardimciligina tayin edildi.

Daha sonra Moskova'da halkin isteklerini dile getiren bir siyasetçi olarak sivrildi. Mart 1989'da Moskova'da %89,6 oraninda oy alarak SSCB Halk Temsilcileri Kongresine seçildi. Siyasi ve ekonomik sahada çogulculugu savundu. Mayis 1990'da Gorbaçov'un istegine aykiri olarak Rusya Federasyonu Komünist Partisi baskanligina getirildi. Haziran 1991'de Rusya Federasyonu baskanligina seçildi. 19 Agustos 1991 de SSCB baskani Gorbaçov'a karsi sertlik yanlilari tarafindan düzenlenen darbeyi siddetle protesto etti. Darbecilere karsi halki direnise çagirdi. Moskova'da Beyaz Saray denen Rusya parlamento binasina ulasmayi basardi. Darbecileri suçlu ve hain ilan ederek, ordu ve KGB içinde darbeye karsi çikanlarin da yardimiyla Beyaz Saray'i direnisin merkezine dönüstürdü. Siyasi ustaligini göstererek Gorbaçov'un devlet baskani olarak yeniden göreve dönmesini sagladi.

Darbenin basarisizliga ugratilmasinda ve Gorbaçov'un yeniden göreve dönmesinde en önemli rolü oynadi. Darbecilere karsi gösterdigi kararli tutumuyla büyük bir prestij kazandi. Gorbaçov'un bazi basarisizliklari Yeltsin'i daha güçlü hale getirdi. Gorbaçov'un göreve dönmesinden sonra Liderin kendisi oldugunu ortaya koydu. Anayasaya aykiri kararnameler çikardi ve Gorbaçov'dan bagimsiz uygulamalara giristi. Komünist partiyi yasakladi ve bütün parti mallarina el koydu.

Siyasi reformlarin yanisira, ekonomik konularda da reformlara giden Yeltsin, 2 Ocak 1992'de yürürlüge girecek olan yüksek oranli fiyat artislari hususunda halktan ve parlamentodan destek istedi. Rusya parlamentosundan olaganüstü yetkiler aldi.

8 Aralik 1991'de Yeltsin ile Ukrayna ve Beyaz Rusya cumhuriyetlerinin devlet baskanlari Bagimsiz Devletler Toplulugu'nun (BDT) kurulusunu ilan ettiler. 21 Aralikta geri kalan 12 Cumhuriyetin 11'i de BDT'ye katildi. Yeltsin, Gorbaçov'la birlikte BDT'nin yil sonunda Sovyetler Birliginin yerini alacagini açikladi. Ancak Gorbaçov 25 Aralik 1991'de devlet baskanligi vazifesinden istifa etti. Çok çabuk davranan Yeltsin, Gorbaçov'un Kremlin'deki ofisine tasindi. Ordunun komutasini eline aldi. Birlesmis Milletlere Sovyetler Birliginin Güvenlik Konseyindeki yerini Rusya Federasyonunun alacagini bildirdi. Nükleer füzelerle ilgili firlatma sifrelerine el koydu. Idarede ABD'yi örnek alan Yeltsin baskanlik vazifesini de kendinde topladi. 1993 yilinda reform önerilerini ve yönetim degisikliklerini engellemeye çalisan Parlamentoyu asker kullanarak dagitti.Parlamento binasini tanklarla bombalatmaktan bile çekinmedi.Ardindan Parlamento seçimleri yapildi.Seçimleri Yeltsin yanlisi adaylar kazandi. Böylece Yeltsin Parlamento da yandas sayisini arttirarak konumunu daha da güçlendirdi.