Edgar Allan Poe


Amerikali yazar ve sair
Amerikali yazar ve sair

Edgar Allan Poe, ( 19 Ocak 1809 Boston - 7 Ekim 1849 Baltimore) Amerikali yazar ve sair. Kendisi Amerikan Romantik Akimi'nin öncülerinden biridir. ABD'nin ilk kisa hikaye yazarlarindan olan Poe modern anlamda korku, gerilim ve polisiye türlerinin de babasidir. Bugün birçok kimse tarafindan ABD'nin ilk büyük yazari kabul edilse de Poe hayattayken sik sik küçük düsürülmüs ve yanlis anlasilmistir.

 

Yasami 



Her ikisi de profesyonel oyuncu olan,üç çocuklu David ve Elizabeth (Arnold) Poe'nun ikinci çocugu olarak dünyaya geldi. Dogduktan bir yil sonra babasi evi terk etti.Ertesi yil annesi veremden öldü ve Richmond, Virjinya'dan (ozan) Iskoç tütün tüccari John Allan kendisini yanina aldi. Ortanca adi Allan buradan gelir.

1815'te Allan'in ailesiyle Ingiltere'ye gitti ve Londra va Richmond'daki özel okullarda okudu. Ögrenciligi sirasinda tanistigi alkol ve kumar, yasimini altüst etti. Kendisinden daha ünlü olan esinin gölgesinde kaldi.

1820'de Virjinya'ya geri döndü. Virjinya Üniversitesi'ne kaydoldu ama burada sadece bir yil kaldi. Bu dönemde kumar borçlari yüzünden manevi babasiyla arasi açildi.

Önceleri basarisiz fanzin denemeleriyle basladigi edebiyat yasami, 1832'de Saturday Courrier'da basilan bes öyküyle ve 1833'te Baltimore Saturday Visiter tarafindan düzenlenen yarismada "MS. Found in a Bottle" (Sisede Bulunan Elyazmasi) adli öyküsüyle birinciligi kazanmasiyla devam etti. 1843'te, Godey's Lady's Book'ta yayimlanan "The Visionary" adli öyküsüyle adi ülke genelinde duyulmaya baslandi.

Düzyazilarindan baska, ustaca kurgulanmis ve yazilmis "The Raven" (Kuzgun) basta olmak üzere, "Annabel Lee" ve "To Helen" (Helen'e) adli siirleriyle de taninan Poe 7 Ekim 1849'da öldü.

Charles Baudelaire'in "Çagimizin en güçlü yazari..." dedigi Poe, yazdigi özgün metinlerle birçok yazari derinden etkiledi. Gerçekten de, ondan baska hiç kimse yasamin ve doganin istisnalarini daha büyülü anlatamadi.

Ayrica edgar allan poe babasiyla hiç anlasamayan bir yazardir ve eserlerinde babasiyla olan çatismalarina rastlariz.Tam olarak bilinmese de babasi tarafindan cinsel tacize ugradigi eserlerinden anlasilmaktadir.Babasina olan düsmanligini babasinin Ispanyol olusundan dolayi Ispanyaya karsi görüslerinden anliyoruz.

Baslica yapitlari: Dedektif Auguste Dupin Öyküleri, Oval Portre, Morgue Sokagi Cinayeti, Usher Evinin Çöküsü, Altin Böcek.

Ayrica birçok siiri bulunmaktadir.

Ölümü



Ryan's Inn adli bir meyhanede kötü bir halde bulunduktan 4 gün sonra, 7 Ekim 1849 günü Baltimore'daki hastanede öldü, öldügünde 40 yasindaydi. 8 Ekim günü Westminster Presbiteryen Mezarligi'nda kendisi için düzenlenen cenaze törenini Rahip William T.D. Clemm yönetti. Törene yalnizca 4 kisi katilmisti. Bu 4 kisi kuzeni Neilson Poe, karisi tarafindan akrabasi olan Henry Herring, okuldan arkadasi Z.Collins Lee, meslektasi Dr. Joseph Snodgrass' dir. Ölüm olayi ve nedenleri ile ilgili çok çeliskili ve anlasilmaz raporlar hazirlanmistir. Yillar geçtikçe kendisini taniyan ve tanimayanlar tarafindan ortaya atilan kuramlar ve söylentiler artti. Hala ölümünün arkasindaki gerçekler bilinmemektedir.