Isaac NEWTON


Ingiliz fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, filozof ve simyaci
Ingiliz fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, filozof ve simyaci

Isaac Newton, (d. 25 Aralik 1642 – ö. 31 Mart 1727). Ingiliz fizikçi, matematikçi, astronom, mucit, filozof ve simyacidir. En büyük matematikçi ve bilim adamlarindan biri oldugu düsünülür. Bilim devrimine ve heliyosentirizm'in gelismesinde büyük katkilari olmustur.

Hayati


Isaac Newton 25 Aralik 1642 'te Ingiltere'nin Lincolnshire kentinde dogdu. Çiftçi olan babasini dogumundan üç ay önce kaybetmisti. Annesi ikinci kez evlendi. Ikinci evlilikten üç üvey kardesi olan Isaac anneannesinde kaliyordu. On iki yasinda Grantham'da King's School'a yazilan Newton, bu okulu 1661'de bitirdi. Ayni yil Cambridge Üniversitesi'ndeki Trinity Kolej'e girdi. Nisan 1665'te bu okuldan lisans derecesini aldi. Lisansüstü çalismalarina baslayacagi sirada ortaligi saran veba salgini yüzünden üniversite kapatildi.

Salgindan korunma amaciyla annesinin çiftligine siginan Newton, burada geçirdigi iki yil boyunca en önemli buluslarini gerçeklestirdi. 1667'de Trinity Kolej'e ögretim üyesi olarak döndügünde diferansiyel ve integral hesabin temellerini atmis, beyaz isigin renkli bilesenlerine ayristirilabilecegini saptamis ve cisimlerin birbirlerini, uzakliklarinin karesi ile ters orantili olarak çektikleri sonucuna ulasmisti. Çekingenligi yüzünden Newton her biri bilimde devrim yaratacak nitelikteki bu buluslarin çogunu uzun yillar sonra (örnegin diferansiyel ve integral hesabi 38 yil sonra) yayinlamistir. Lisansüstü çalismasini ertesi yil tamamlayan Newton 1669'da henüz 27 yasindayken Cambridge Üniversitesi'nde matematik profesörlügüne getirildi. 1671'de ilk aynali teleskopu gerçeklestirdi, ve ertesi yil Royal Society üyeligine seçildi. Royal Society'e sundugu renk olgusuna iliskin bildirisinin elestirilere hedef olmasi, özellikle Robert Hooke tarafindan siddetle elestirilmesi üzerine Newton tümüyle içine kapanarak, bilim dünyasiyla iliskisini kesti.

1675'de optik konusundaki iki bildirisi yeni tartismalara yol açti. Hooke makalelerdeki bazi sonuçlarin kendi bulusu oldugunu, Newton'un bunlara sahip çiktigini öne sürdü. Bütün bu tartisma ve elestiriler sonucunda 1678'de ruhsal bunalima giren Newton ancak yakin dostu ünlü astronom ve matematikçi Edmond Halley'in çabalariyla alti yil sonra bilimsel çalismalarina geri döndü.

Cambridge Üniversitesi'nde Katolikligi yayginlastirma ve egemen kilma çabalarina karsi baslatilan direnis hareketine öncülük eden Newton, kral düsürüldükten sonra 1689'da üniversitenin parlamentodaki temsilciligine seçildi. 1693'de yeniden bir ruhsal bunalima girdi ve yakin dostlariyla, bu arada Samuel Pepys ve John Locke ile arasi bozuldu. Iki yil süren bir dinlenme döneminden sonra sagligina yeniden kavustuysa da bundan sonraki yasaminda bilimsel çalismaya eskisi gibi ilgi duymadi. Daha sonra 1699'da Fransiz Bilimler Akademisi'nin yabanci üyeligine 1703'de Royal Society'nin baskanligina seçildi..

Baslica eserleri


* Method
* De Motu Corporum in Gyrum (1684)
* Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (1687)
* Opticks (1704)
* Arithmetica Universalis (1707)
* An Historical Account of Two Notable Corruptions of Scripture(1754)