Gazi Osman Pasa (1832, Tokat - 1900), 93 Harbi'nde 145 günlük Plevne Savunmasini komuta etmis ve direnisiyle askerlik tarihine geçmis, türkülere konu olmus, müdafaa hatti stratejileriyle esir bulundugu dönemde Rus çarindan bile saygi görmüs, dönemin tüm komutanlari tarafindan örnek alinan ünlü bir Türk komutanidir.

1832'de, Tokat'ta, Yagciogullari ailesinin bir bireyi olarak dünyaya geldi. Besiktas’taki Askerî Rüsdiyede ve Kuleli Askerî Idâdîsinde (lisesinde) okudu. Harbiye’yi yirmi yasinda ikincilikle bitirdi. Harp Akademisine girdi. Kirim Savasi'nin çikmasi üzerine Tuna cephesine gönderildi. Burada dört yil kalarak, tegmenlige yükseldi. Savasin sonunda ise yüzbasi oldu.

Genelkurmay Baskanliginda çalistigi zamanlarda Osmanli Devleti' nin nüfus sayimi ile kadastro usulünde haritasinin çizilmesi kararlastirildigindan, Bursa ilinden baslanmasi üzerine bu göreve askeri temsilci olarak tayin edildi. 1861'da Teselya’da, Yenisehir’de ve Cebel-i Lübnan’da görev aldi. Girit isyanlari nin baslamasi üzerine Girit’e tayin edildi. 1866’da Girit’teki çalismalarindan dolayi Serdar-i ekrem Ömer Pasa'nin takdirini kazanarak Miralay (albay) oldu.

Yemen’e gönderildi. Arkasindan Pasa rütbesiyle Rumeli’de bulunan Besinci Ordu Manastir Firka (tümen) Kumandanligina tayin edildi (1875). Buradaki çalismalarindan dolayi birinci ferik (korgeneral) oldu. 27 Haziran 1876 yilinda Sirbistan'in, Osmanli Devleti'ne ultimatom vermesi sebebiyle, Osman Pasa Vidin komutanligina getirildi. Sirp Isyanlari baslayinca emrindeki birliklerle Izver tepelerini ve Zayçar kasabasini zaptetti ve bu nedenle Sirp ordusu çekilmek zorunda kaldi. Osman Pasa'nin hedefi Belgrad'i almakti ancak Serasker den izin verilmedi, zira sartlar uygun degildi. Sirp ordusunu yendi ve müsir (maresal) oldu (1876). Gazi Osman Pasa'yi bütün dünyaya tanitan, 1877-1878 Osmanli-Rus Savasi'ndaki savunma ve kahramanliklaridir.

1900’de 68 yasinda vefat etmis. Türbesini, onu çok seven Sultan II. Abdülhamit yaptirmistir. Fatih Camii avlusuna gömülmüstür.

Gazi Osman Pasa Marsi

Tuna Nehri akmam diyor,
Etrafimi yikmam diyor,
Sâni büyük Osman Pasa,
Plevne’den çikmam diyor.

Karadeniz akmam dedi.
Ben Tuna’ya bakmam dedi.
Yüz bin Moskof gelmis olsa,
Osman Pasa korkmam dedi.

Kilicini vurdu tasa,
Tas yarildi bastan basa,
Sâni büyük Osman Pasa,
Askerinle binler yasa.

Düsman Tuna’yi atladi,
Karakollari yokladi.
Osman Pasanin emrinde,
Bes bin top birden patladi