İsviçre'nin Cenevre kentinde doğmuştur. Bir sanatçının oğludur, on yaşında eğitimine bir din adamının yanında başlayan Rousseau, daha sonra bir gravürcü ustasının yanında çalışmıştır. 1728-1738 yılları arasında farklı işler olan; uşak, sekreter, müzik hocası ve tercüman olarak Fransa, İtalya ve İsviçre'de dolaşmıştır. Fransa'da yazıları yasaklanınca daha sonra aralarının açıldığı dostu David Hume'un daveti üzerine İngiltere'ye gitti. Daha sonra Batı İsviçre'de Neuchatel'e sığındı.Kalvenist olarak vaftiz olmuştu. Torino'da Katolikliğe geçti, daha sonra tekrar Kalvenist oldu. Bu sebeple doğduğu şehir olan Cenevre'de ateist suçlamalarına mâruz kaldı.1749 da Ansiklopedinin müzik bölümünü kaleme almıştır.
İnsan doğasına ilişkin çözümlemesiyle, insanın uygarlık tarafından değiştirilmemiş doğal halinin birçok açıdan daha üstün olduğu fikri ve modern demokrasi anlayışına temel oluşturan toplumsal sözleşme öğretisiyle ün kazanmış olan ünlü Fransız düşünürdür. Kendisi filozof sıfatını her zaman reddetmiştir.
Milli egemenlik düşüncesi ilk defa 18. yüzyılda Fransız düşünürü Jean Jaques Rousseau tarafından ortaya atılmış ve bu yüzyılda despot hükümdarlara karşı fertlerin hak ve hürriyetlerini gerçekleştirip, teminat altına almak için girişilmiş olan mücadele ile başlamıştır.Ancak bu fikrin ortaya çıkması, yani halkın da yönetime katılarak, hükümdarın gücünün sınırlandırılması işi 1215 tarihli Magna Charta'ya dayanmaktadır.
Başlıca eserleri
Discours sur les Sciences et les Arts (Bilimler ve Sanatlar Üzerine Konuşma),Discours sur l'Origine et les Fondements de l'Inégalité parmi les hommes (İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Temeli ve Kökenleri),Émile ou de l'éducation (Emile ya da Eğitime Dair),nouvelle heloiseDu Contrat Social (Toplum Sözleşmesi),Les Confessions (İtiraflar)Lettre à D'Alembert sur les spectacles (Tiyatro Oyunları Üstüne d'Alembert'e Mektup)Julie ou la Nouvelle Héloise (Julie ya da yeni Heloise)Les Rêveries du promeneur solitaire (Yalnız Gezenin Düşleri)ESSAI SUR L'ORIGINE DES LANGUES ( Dillerin Kökeni Üstüne Deneme)