Deneme ve elestiri yazari, sanat tarihçisi, çevirmen, kültür adami

Sabahattin Eyuboglu 13 Ocak 1973’te Istanbul’da kalp krizinden öldü, Merkezefendi Mezarligi’na gömüldü. Ressam Bedri Rahmi Eyuboglu’nun agabeyi olan Sabahattin Eyuboglu 1908’de Akçaabat’ta dogdu. Trabzon Lisesi’nde son sinif ögrencisiyken ögretim üyesi yetistirmek amaciyla açilan sinavi kazanarak Fransa’ya gitti. Dijon (1928), Lyon (1930), Sorbonne (1931) üniversitelerinde sanat tarihi ve estetik ögrenimi gördü. 1932’de Türkiye’ye döndü. Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransiz Dili ve Edebiyati Bölümü’nde doçent olarak göreve basladi.
Milli Egitim Bakanligi’nda müfettislik, Talim Terbiye Kurulu üyeligi, Tercüme Bürosu’nda baskanlik, Hasanoglan Yüksek Köy Enstitüsü’nde ögretmenlik yapti (1939-1947). 1947’de son iki görevinden uzaklastirilinca Fransa’ya gitti. Dönüsünde yeniden müfettis olarak görevlendirildi. 1950’de Edebiyat Fakültesi’ne girdi, Istanbul Teknik Üniversitesi’nde ve Istanbul Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksekokulu’nda sanat tarihi okuttu. 27 Mayis’tan sonra “147”ler adiyla bilinen, üniversiteden uzaklastirilan ögretim üyeleri arasinda o da vardi. Yeniden göreve çagrilinca yalniz ITÜ’deki derslerini sürdürdü. 12 Mart döneminde gizli örgüt kurmakla suçlanip Azra Erhat ve Vedat Günyol’ la birlikte tutuklandi; aklandiktan kisa bir süre sonra da öldü. Eyuboglu’nun ilk yazisi 1930’da Hakimiyet-i Milliye’de yayimlandi. 1930’larda Tan, Varlik, Agaç gibi dergilerde çikan deneme, elestiri ve incelemeleri ilgi gördü. 1940’lardan sonraki çalismalariyla etkin oldu. Tercüme, Yaprak, Yeni Ufuklar, Tanin, Cumhuriyet vb’ de çikan yazilariyla hümanist düsüncenin öncülügünü yapti. Azra Erhat ve Halikarnas Balikçisi’yla birlikte Türk kültürünü “Anadolu hümanizmi” kavramiyla açiklayarak yeni bir kültür yorumu getirdi. Denemelerinin bir bölümünü 1961’de Mavi ve Kara adiyla kitaplastirdi. Bu kitaba girmeyen yazilari ölümünden sonra basilan Sanat Üzerine Denemeler’ de (1974) toplandi. Birçok dünya klasigini Türkçeye çeviren Eyuboglu 1959’da M. Ali Cimcoz’ la Eflatun’ dan yaptigi Devlet çevirisiyle TDK ödülünü aldi. Sanat tarihçisi olarak Mazhar Sevket Ipsiroglu’yla birlikte yazdigi Avrupa Resminde Gerçek Duygusu (1952), Fatih Albümüne Bakis (1952) gibi kitaplarin yani sira eski Anadolu uygarliklari üzerine belgesel filmler yapti: Hitit Günesi (1956), Siyah Kalem (1958), Surname (1959), Anadolu Yollari (1959) vb. Ipsiroglu ve Aziz Albek’ le çektigi Hitit Günesi 1956’da Berlin Film Festivali’nde ödül aldi.