Vladimir Ilyiç Ulyanov, bilinen adiyla Lenin (Rusça: Владимир Ильич Ульянов "Ленин"), (22 Nisan 1870, Simbirsk,Tataristan Cumhuriyeti – 21 Ocak 1924, Moskova), Rus sosyalist politikaci, Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birligi'nin ilk devlet baskanidir.
Çocuklugu ve gençligi
Rusya Imparatorlugu zamaninda adi Simbirsk olan Ulyanovsk'ta dogan Lenin demokrasi ve özgür egitim için mücadele veren devlet memuru Ilya Nikolayeviç Ulyanov (1831-1886) ile liberal görüslere sahip Maria Aleksandrovna Ulyanov'un (1835-1916) ogludur. Ailenin etnik yapisi çesitlilik gösterir. "Lenin'in atalari Rus, Kalmuk, Yahudi, Alman, Isveçli ve muhtemelen diger birkaç halka daha mensuptur." Lenin Rus Ortodoks Kilisesi'nde vaftiz edilmistir.
Yasaminin ilk yillarinda iki trajedi ile karsi karsiya kalmistir. Bunlardan birincisi 1886 yilinda babasinin beyin kanamasindan ölümü, ikincisi de Mayis 1887'de abisi Aleksandr Ulyanov'un Rus çari III. Aleksandr'in hayatina kasteden bir bombalama eylemine katilmasi nedeniyle asilmasidir. Aleksandr tutuklandigi sirada yaninda bulunan kizkardesi Anna, Karzan yakinlarindaki küçük Kokuchkino kasabasina sürülmüstür. Bu trajediler Lenin'in radikallesmesinde etkili olmustur. Resmî Sovyet biyografilerinde, devrimci eylemlerinin temelinin bu olaylarda yattigi söylenir. Sovyet ders kitabinda basilan Beluzov'un ünlü resmi "Farkli bir yol izleyecegiz" genç Lenin'i ve annesini Aleksandr'in kaybi için yas tutarken gösterir. "Farkli bir yol izleyecegiz" cümlesi Lenin'in halk devrimi için anarsist ve bireysel yöntemler yerine Marksist bir yaklasim seçtigi anlamina gelmektedir. Lenin Marksizm ile ilgilenmeye basladiktan sonra ögrenci gösterilerine katildi ve sonunda tutuklandi. Kazan Üniversitesi'nden atildiktan sonra bagimsiz olarak çalismalarina devam etti ve 1891 yilinda avukatlik yapmak için lisans aldi. Latince ve Yunanca konusunda kendini gösteren Lenin ayni zamanda Almanca, Fransizca ve Ingilizce de ögrendi. Üniversiteden atilmasindan avukatliga hak kazanmasina kadar geçen sürede Komünist Manifesto'yu Rusça'ya çevirdigi de söylenmektedir. [kaynak belirtilmeli]
Devrimcilik dönemi
Lenin Samara’da birkaç yil çalistiktan sonra 1893 yilinda St. Petersburg’a yerlesti. Kariyer yapmak yerine devrimci propaganda ile ugrasmayi tercih etti ve Marksizm üzerine çalisti. 7 Aralik 1895'te tutuklandi. 14 ay tutulduktan sonra Sibirya’daki Shushenskoye köyüne sürgüne gönderildi.
Temmuz 1898’de bir sosyalist eylemci olan Nadejda Krupskaya ile evlendi. Nisan 1899'da Razvitiye kapitalizma v Rossi (Rusya’da Kapitalizmin Gelismesi - Genis-Çapli Sanayi Için Bir Içpazarin Olusma Süreci) yayimlandi. 1900 yilinda cezasinin sona ermesinin ardindan Rusya’da ve Avrupa’nin çesitli sehirlerinde çalisti. Zürih, Cenevre, Münih, Prag, Viyana, Manchester ve Londra’da bulundu. Sürgünde iken, sonralari önde gelen rakiplerinden olacak olan Julius Martov ile Iskra gazetesini kurdu. Devrimci hareket üzerine çesitli makaleler ve kitaplar yazdi. Bu dönemde çesitli mahlaslar kullandiktan sonra sonunda Lenin mahlasini kullanmaya karar verdi.
Rusya Sosyal Demokrat Isçi Partisi’nde (RSDIP; Rusça: РСДР