Fyodor Mihayloviç Dostoyevskiy ( d. Moskova 30 Ekim 1821, ö. Moskova - 9 Subat 1881, Staraya, Rusya ) Rus yazar.
19. yüzyil Rus yazarlarinin arasinda Tolstoy ile birlikte en önde gelen iki isminden biridir. Insanin en gizli kalmis yönlerini erisilmez bir saydamlikla ortaya çikaran evrensel dahi. Kimi okur ve elestirmenlere göre tüm zamanlarin en büyük romancisidir.
Yasami
Tam ismi Fyodor Mihayloviç Dostoyevskiy'dir. Babasi bir ordu cerrahi, annesi bir tüccarin kiziydi. Annesinin yardimiyla evde basladigi egitimini özel bir okulda sürdürdü. Babasi sert ve acimasizdi. Annesinin koruyucu tavirlarina siginiyordu. Annesini 15 yasinda kaybetti. 1837'de girdigi Petersburg Askeri Mühendis Okulu’nu bitirdi. Ögrencilik yillarini Rus ve Avrupa edebiyatinin önde gelen yazarlarinin eserlerini okuyarak geçirdi. Kisa bir süre askerlik yaptiktan sonra ayrilip edebiyatla ugrasmaya basladi. Topraklarinda çalisan köylüler tarafindan öldürülen babasindan az bir miras kalmisti. 1846'da Insanciklar adli ilk kitabini yazdi. 1854'te basilan bu roman ilk Rus toplumsal romani sayilir. Bu eserin basilmasindan sonra ünlendi. 1846'da yazdigi ikinci romani "Öteki" yeterli ilgiyi görmedi. Ünü giderek kayboldu. 1851 tarihli Ev Sahibesi, 1848'de yazdigi Beyaz Geceler ile Yufka Yürekli romanlari da ilgi görmedi. 1849'da yazdigi Netoçka Nezvanova romani da beklenen basariyi getirmedi.
Politikayla ilgilenmeye basladi genç liberallere katildi. Çar 1. Aleksandr'in güvenlik güçleri tarafindan, "devleti yikmaya çalistigi" suçlamasiyla arkadaslariyla birlikte tutuklandi. Idama mahkum edildiler. Kendisinin kursuna dizilmesi hazirliklarini izlemek onda derin etkiler birakti. Kendinden önce siraya dizilen bes kisi kursuna dizildi ancak kendisiyle beraber diger dört kisi idamdan son anda kurtuldu. Sibirya’da 4 yil agir hapse ve 4 yil askerlik yapmaya mahkûm edildi. Sibirya'daki cezaevi günlerinde birlikte yasadigi iliskileri, asklari, mahkûmlari gözlemleyerek Rus halkini daha yakindan tanima firsati buldu. Ancak zor kosullar nedeniyle sara nöbetleri geçirmeye basladi. Bu rahatsizligin etkileri de birçok eserine yansidi. 1854'te cezaevinden çikip askerlige basladi. Subayliga kadar yükseldi. 1857'de dul bir kadinla evlendi. Bu evlilik maddi sorunlarini artirdi. Tekrar yazmaya karar verdi. Askerlik cezasinin da bitmesi üzerine Petesburg'a döndü. Yeni Çar II. Aleksandr'i destekledi. Kardesi Mihail ile birlikte "Vremya" adli bir dergi çikardi. Bu dergi ve dergide yayinlanan romanlari yeniden taninmasini ve eski ününü kazanmasini sagladi. 1862'de Fransa, Ingiltere ve Italya'yi kapsayan bir yurtdisi gezisi yapti. Ayni yil dergi kapatildi. Dostoyevskiy, Almanya'nin Wiesbaden kentine gitti. Burada kumara basladi.
Rusya'ya dönüsünde "Epoha" isminde yeni bir dergi çikardi. 1864'te esini ve kardesi Mihail'i kaybetti. Borca batti. Kurtulmak için Avrupa'ya kaçti. Wiesbaden'de kumarda bütün parasini kaybetti. Yayincisindan borç alip 1865'te Rusya'ya döndü. 1867'de steno ile romanlarinin yaziminda kendisine yardim eden Anna Snitkina ile evlendi. Bir kere daha borca boguldugu için yeni esiyle yine yurt disina çikti. Yoksulluk ve para pesinde ülke ülke dolasti. Ama romanlarini yazmayi da sürdürdü. Bir kere daha yayincisinin destegiyle St.Petersburg'a döndü. Tutucu bir haftalik dergi olan Grajdaninin basina geçti. Bir yil sonra birakti.
Bu dönemde eski itibarini ve ününü tekrar kazandi. 1872 yilinda yayim