Malcolm X Little


ABDli siyaset adami
ABDli siyaset adami

Malcolm X (Malcolm Little ve daha sonrasinda El Hac Malik el-Sahbaz) (Omaha, 19 Mayis 1925 – New York, 21 Subat 1965), ABDli siyaset adami,mücahid ve siyah haklari savunucusudur.

1952'de Malcolm X adiyla Black Muslims hareketine girdi. Elijah Muhammad'in yolunu izledi ve ona ABD içinde tümüyle bagimsiz olacak bir siyah cumhuriyetinin kurulmasi fikrini benimsetti. Ancak Mart 1964'de iki önderin arasi açildi; Malcolm X, Afrika - Amerika Birligi örgütünü kurdu ve 1964'de Afrika ile Ortadogu'ya (Mekke'de hacc için bulundu) iki gezi yapti. Dönüsünden kisa bir süre sonra da öldürüldü.
Massachusetts'in siyah mahallesinde ilkögrenimini bitirir. Çok istemesine ragmen, üniversiteye gidemeyince, küçük yasta çalismak zorunda kalir. Michigan ve Boston derken, kendini birden Harlem'de bulur. Bir siyah olarak, kendisine dayatilan yasama biçimi, onu sonunda hapishaneye düsürür. Üniversiteyi Harlem sokaklarinda tamamladigini ve doktora tezini de hapishanede hazirladigini uzun uzun anlatir. O okuma açligini hapishanede giderir. Doymak bilmez bir istekle hapishane kütüphanesindeki kitaplari tek tek okur. Hapishane yillari için: "Bir insanin düsünmeye ihtiyaci varsa, gidebilecegi en iyi yer, bana sorulursa, üniversiteden sonra hapishanedir" diyerek, hiç kimsenin çaresiz ve çözümsüz olmadigini vurgular.
O, yedi yillik “hapishane egitiminden” sonra, baska bir Malcolm X olarak Harlem’e geri döner. Hapisten önce bir sokak serserisiyken, simdi Amerika’da büyük bir hizla gelisen Islam’in etkili ve atesli bir temsilcisidir. .
Malcolm Little olan soyadini Harlem’de X olarak degistirir. Yeni soyadi, onun Afrikali atalarinin artik kendisi basta olmak üzere, kimse tarafindan bilinmediginin simgesidir. Elijah Muhammed'in öncülügünü yaptigi "Siyah Müslümanlar Hareketi" Malcolm X’le birlikte daha da kuvvet kazanarak yayilmaktadir. Artik Malcolm, Elijah Muhammed’in bas kurmayidir. Fakat Elijah Muhammed'in zina yapmasina karsi çikmasi, daha sonra da Elijah Muhammed’in, Malcolm'a, Baskan Kennedy'nin öldürülmesi hakkindaki yetkisiz ve igneleyici sözlerinden ötürü sessiz kalmasini emretmesi, Malcolm’un kendi hareketi içinde izole edilmesine sebep olur.
Gerçek Islam'in Elijah'tan çok uzak oldugunu biliyordu. Ancak Islam'i bütün incelikleriyle kavrayabilmek irk, renk ve dil ayrimi yapmadigini görebilmek için Hacc’a gitmesi gerekiyordu. O Amerika'da bildigi Islam'la, Hac'da Mekke'de gördügü Islam arasinda daglar kadar fark oldugunu anlayinca, X olan soyadini El Sahbaz'a çevirdi. Çünkü o “gözleri mavinin en mavisi, saçlari sarinin en sarisi insanlarla ayni tabaktan yemek yemis, ayni saflarda omuz omuza namaz” kilmisti.
Baslangiçta, ilk siyah müslüman hareketinin öncüsü Elijah Muhammed'in baglisi olarak irkçi düsünceler tasiyorken, Hacc dolayisiyla Islam dünyasina yaptigi bu gezi onu bu düsüncelerden döndürdü. Artik kendisini Islam'in sömürgecilik ve irkçilik karsiti evrensel mesajini tüm dünyaya iletmeye adamisti. Bu amacini kitleler çapinda gerçeklestirmeye çalistigi toplantilarindan birinde suikasta ugrayip, 21 Subat 1965'de öldürüldü.