Orhan Veli KANIK


Sair
Sair

Orhan Veli Kanik (13 Nisan 1914 – 14 Kasim 1950), Türk sair. Melih Cevdet ve Oktay Rifat'la birlikte Garip Akimi'nin kurucularindandir. Siirde ölçü, uyak ve sanatli söyleyislere karsiydi. Orhan Veli, her seyin siire konu olabilecegini savunmustur.

 

Hayati


Orhan Veli 13 Nisan 1914 günü Istanbul'da dogdu. Babasi orkestra sefi Mehmet Veli, annesi Fatma Nigar Hanim'dir. Adnan Veli (mizah yazari) ve Füruzan Yolyapan isimli iki kardesi vardir. Çocuklugu Istanbul'un Cihangir ve Beykoz semtlerinde geçti. Ilkokulu Galatasaray Lisesi'nde yatili olarak okudu. Babasinin Cumhurbaskanligi Bando Sefi olmasi üzerine dördüncü sinifta iken ailesi Istanbul'dan ayrilinca Ankara Gazi Okulu'na geçti ve ertesi sene Ankara Erkek Lisesi'ne basladi.
En yakin arkadaslarindan Oktay Rifat ile 13 yasinda, Melih Cevdet ile 16 yasinda tanisti. Bu iki arkadasiyla birlikte lise yillarinda hazirladigi Sesimiz dergisinde ilk yazilarini yayimladi.
1933 yilinda liseyi bitirdikten sonra Istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü'ne basladi. Ancak, 1935 yilinda okuldan ayrilarak yüksek ögrenimini yarida birakti.
Sair, 1936’da Ankara’ya döndü. Askere gidene kadar PTT Genel Müdürlügü Telgraf Isleri Reisligi Milletlerarasi Nizamlar Bürosunda memurluk yapti. Bu arada ilk siirlerini 1936 yili Aralik ayinda Varlik Dergisi'nde Mehmet Ali Sel adi ile yayimladi. 1941’de lise arkadaslari Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday ile birlikte Garip adli siir kitabini çikartarak Garip Siir Akiminin öncülerinden oldu. Siirlerinde yalin bir halk dili kullandi, yergi ve gülmeceden yararlanarak, siradan yasantilarin siirinin de yazilabilecegini gösterdi.
Ikinci Dünya Savasi nedeniyle askerlik uzatildigi için 4 yil askerlik yapti. Askerlikten döndükten sonra 2 yil kadar Ankara’da Milli Egitim Bakanligi Tercüme Bürosu’nda çalisti. Azra Erhat, Oktay Rifat, Erol Güney ile ortak çeviriler yapti. Ancak 1947’de bakanliktaki “antidemokratik hava” nedeniyle Tercüme Bürosu’ndaki görevinden istifa etti.
Mehmet Ali Aybar’in yayimladigi Hür ve Zincirli Hürriyet gazetelerinde elestiriler, kültür ve sanat üzerine yazilar yazdi. La Fontaine’in masallarini siirsel bir dille Türkçelestirdi. Nasrettin Hoca öykülerini de siire dönüstürdü.
1 Ocak 1949 tarihinden itibaren on bes günde bir yayimlanan Yaprak dergisini çikarmaya basladi. 28 sayiyi tamamen kendi çabasi ile çikardi. 15 Haziran 1950'ye kadar yayimlanan bu dergiyi parasal güçlükler nedeniyle yayimlayamaz olunca Ankara'dan ayrilip, Istanbul'a döndü.
1950 sonbaharinda, bir haftaligina geldigi Ankara'da, 10 Kasim 1950 gecesinde, yolda, onarim için kazilmis bir çukura kafa üstü düserek yaralandi. Istanbul'a döndükten sonra, bir arkadasinin evindeyken, durumu birdenbire kötülestigi için kaldirildigi Cerrahpasa Hastanesi'nde, 14 Kasim 1950 tarihinde beyin kanamasindan öldü. Ölümü, Türkiye'de o güne kadar hiçbir sairin ölümünde görülmemis bir yanki buldu. Orhan Veli Kanik genis katilimli bir cenaze töreninin ardindan Rumelihisari Mezarligi'nda topraga verildi.

Eserleri

* Garip (1941 – Oktay Rifat ve Melih Cevdet ile birlikte)
* Garip (1945 – Yalniz kendi siirlerinden olusan genisletilmis 2. baski)
* Vazgeçemedigim (1945)
* Destan Gibi (1946)
* Yenisi (1947)
* Karsi (1949)
* Bütün Siirleri (Adam Yayi